प्रधानमन्त्री ओलीसँग अपेक्षा

विश्वास नेपाली

विगतभन्दा यतिबेला नेपाली खुसी छन् । उत्साहीत छन् ।  नयाँ संविधान छ, संविधानअनुसार राज्यका सबै तहको निर्वाचन सम्पन्न भएको छ । संक्रमणकालिन व्यवस्थाको अन्त्य हुँदै गएको छ । सामन्ती व्यवस्थाको अवशेषहरू पनि विलिन हुँदै गएका छन् । जनताले आफ्ना सवलाहरु ढुक्कसँग राख्न सक्ने वातावरणहरु बढ्दै गएका छन् । आफ्ना प्रतिनिधिहरु आफैंले चुनी पठाउन थालेका छन् । जनताको प्रतिनिधिहरू यतिबेला राज्यका स्थानीयदेखि उच्च पदस्थसम्म आसिन छन् । विभिन्न निकायमा रही जनसेवामा खटिरहनुभएको छ । यद्यपि नेपालमा जनतासँग प्रत्यक्ष जोडिएका धेरै सवालहरु छन्, जुन सवालहरु जनताको दैनिक जनजीविकासँग जोडिएर समस्याको रुपमा खडा भएको छ, यस्तो समस्याहरु अवका दिनमा पनि जनताहरु बढी भोग्नु नपरुन् भनेर नेपालका सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूसँग समाधानको लागि यथासक्य अपेक्षा गरिएको छ ।

नेपाली समाज, बहुसङ्ख्यक ग्रामीण समुदाय, गरिब समुदाय जसले यो मुलुकको परिवर्तनको लागि लामो लडाँइ लडे, परिवर्तनको निम्ती बलिदानी गरे, परिवर्तनको निम्ती जीवन व्यथित गरे । ती मध्ये तपाईं प्राधानमन्त्रीज्यू पनि एक हुनुहुन्छ भन्ने हामीले बुझेका छौं । तपाईंले विभिन्न समयमा दिनुभएको अभिव्यक्तिअनुसार यो मुलुकको परिवर्तनकै निम्ती भन्दै लामो लडाँइ लड्नुभयो । १४ वर्ष जेल, नेल भोग्नु भयो । जीवनभर आफ्नो जीवन सेवाभावमै लगाउनुभयो । हो त्यही व्यक्ति यतिबेला शक्तिशाली अधिकारीसहित मुलुकको प्रमुख शासनको बागडोर सम्हाल्न पुग्नुभएको छ । यो सम्पूर्ण परिवर्तनको आशा र पखाईमा बस्नेहरूको निम्ती खुसीको विषय पनि हो । कि अव दुःखका दिन गए । गरिबीको नियती भोग्नुपर्ने बाध्यताहरू हट्नेछन् । अन्याय, अत्याचार, शोषण, दमन, घुषखोरी प्रवृत्तिको अन्त्य हुनेछ । आशा र एवम् विश्वास गरेका छौं, यही विषय तपाईंको कार्ययोजनाभित्र परेका छ होला ।

जनतालाई दुःख दिनेहरूलाई कार्वाही गरीे न्यायदिने खालको कार्य गरिनु पर्यो । हामीले सुनेका छौं, झापा आन्दोलन हुँदा यस्ता सामन्ती र जग्गाहरूलाई कार्वाही गरिएको थियो, त्यतीबेलादेखि तपाईंहरूले समाधान गर्न खोजेको यस्तो भूमिसम्बन्धि समस्याहरू अझै पनि रसुवा, नुवाकोटलगाय नेपालका कतिपय जिल्लामा जडकै रुपमा रहेको छ । 

प्रधानमन्त्रीज्यू, परिवर्तन शव्द आफैंले परिवर्तन गर्ने होइन, यो विषय तपाईंले पनि पक्कै बुझ्नुभएको छ । नेपाली समाजलाई एक समतामुलकु, समुन्नत र समृद्दितर्फ परिवर्तन गर्न सक्ने क्षमता तपाईंमा छ भन्ने विश्वास सम्पूर्ण नेपालीले गरेका छन्, त्यही भएर त आज तपाईंलाई यो सर्वाेच्च पदमा आशिन गराउनको लागि सयौंले बलिदानी गरेका छन् । करोडौं नेपालीले तपाईंबाट आशा गरेका छन्, कि अवका दिनमा दुःख पीडा भोग्नु पर्ने छैन् । यो आलेखमार्फत तपाईंलाई समग्र नेपाली समुदायले भोग्नु परिरहेको विद्यमान केही समस्याहरुको स्मरण गराउँदै, यी समस्या समाधानको लागि यथासक्य पहलको कामना पनि गर्दछु ।

गत २०७२ साल वंंैशाख १२ गते नेपालमा गएको विनाशकारी भूकम्पको कारण ७ लाखभन्दा बढी नेपाली परिवार प्रत्यक्ष प्रभावित भएका छन् । भूकम्प पीडित ३ वर्ष पूरा भइसक्दा पनि पाल र टिनको छानो मुनी बस्नु परिरहेको विषय तपाईं पक्कै अनविज्ञ हुनुहुन्न । आजसम्म किन यी परिवार यसरी पुनर्निर्माण नगरी बस्न बाध्य भए, त्यो पनि तपाईंलाई थाहा छ, यसैले सम्पूर्ण भूकम्प पीडित परिवारको प्रभावकारी पुनर्निर्माणको लागि तपाईंको विशेष पहल हुनु आवश्यक छ । नेपाली सबै समान हैसियतका छैनन्, कतिपय गरिब, भूमिहीन, सुकुमबासी, विस्थापित, एकल महिला, जेष्ठ नागरिक, अनाथ बालबालिका भएको परिवारको पुनर्निर्माणको प्रगती हुन सकेको छैन । किनकी उनीहरूसँग नयाँ घर बनाउनको लागि आफूले लगानी गर्न सक्ने पैसा छैन, सरकारले दिने भनेको ३ लाख रुपियाँले सानो छुपडी बनाउन पनि पर्याप्त छैन र सरकारले दिने भनेको सहुलियत ऋण पनि दिन सकेको छैन । यस्तो पीडामा रहेका नेपालीलाई तपाईंको पहिलो सहयोग अपरिहार्य छ, हिजोकै जस्तो नीति, व्यवहार र पद्दतीले यस्ता समस्यामा परेका परिवारको पुनर्निर्माण सम्भव नभएको हुँदा यस विषयमा प्रमानमन्त्रीज्यूको मुख्य ध्यान जाओस् ।

नेपालमा अहिले पनि २५ लाखभन्दा बढी घरधुरी गरिबीको रेखामुनी छन् । गरिबीदर बढ्दो छ । गरिबीले जीविकोपार्जन धौधौ भएपछि नेपाली युवाहरू विदेशीने क्रम बढ्दो छ । ४० लाखभन्दा बढी नेपाली विदेशमा छन् भनिभएको छ, जुन ऊर्वर शक्ति र सामर्थ भएका जनशक्ति हुन् । उनीहरुको पौरख नेपालमा लगानी गर्न सक्ने हो हामीले सोचेका जस्तो नेपालको विकास सम्भव हुन्थ्यो होला । यो विषय पनि तपाईं जानकार हुनुहुन्छ । अहिलेसम्म यस्ता गरिबीमा बाँचेका परिवारलाई स्वरोजगारमुलक कार्यक्रम सञ्चालन हुन नसक्दा बाध्यतावश नेपाली युवा विदेश पसेका हुन् । तपाईंको कार्यकाल नेपाली पौरख र शक्ति नेपालमै लगाउने आकर्षणमुलक कार्यक्रम सञ्चालन गरी यस्ता वर्षौदेखि गरिबीमा बाचेका परिवारलाई न्याय दिनु तपाईंको मुख्य कार्य होस् । भूमिहीन, सुकुमबासी, एकल महिला, जेष्ठ नागरिक, अनाथ बालबालिका रहेका परिवारलाई विशेष रोजगारमुलक कार्यक्रम सञ्चालन गरी उनीहरूलाई पनि आधारभूत आवश्यकता पूरा गरी जीवन बाँच्ने अधिकारको पत्याभूति दिलाउन पहल गरिदिनुहोस् । यस्तो सहयोग सम्पूर्ण परिवारलाई उनीहरूको क्षमता र इच्छाअनुसार गराउने व्यवस्था भइदिए प्रभावकारी हुनेथियो ।

प्रधानमन्त्रीज्यू, परिवर्तन शव्द आफैंले परिवर्तन गर्ने होइन, यो विषय तपाईंले पनि पक्कै बुझ्नुभएको छ । नेपाली समाजलाई एक समतामुलकु, समुन्नत र समृद्दितर्फ परिवर्तन गर्न सक्ने क्षमता तपाईंमा छ भन्ने विश्वास सम्पूर्ण नेपालीले गरेका छन्, त्यही भएर त आज तपाईंलाई यो सर्वाेच्च पदमा आशिन गराउनको लागि सयौंले बलिदानी गरेका छन् ।

नेपालमा भूमि सुधारको बहस लामो समयदेखि चल्दै आएको छ । तपाईंको आफ्नो पार्टीको हरेक चरणका घोषणापत्रहरूमा पनि यी विषयहरू आकर्षणको रुपमा देखिएकै हुन् । तर आजका दिनसम्म जनताले परिवर्तनको महशुस गर्ने गरी भूमि सुधार हुन सकेको छैन । तपाईंले पनि बेलाबेला नेपालका भूमि सुधारको आवश्यकताबारे गहन अभिव्यक्तिहरू पनि दिने गर्नुहुन्छ । अव अहिले तपाईंसँग ती अभिव्यक्तिलाई वास्तविकतामा कार्यान्वयन गर्ने प्रशस्त अधिकार छ । तपाईंलाई थाहा छ, नेपालमा भूमि समस्याहरू जटिल छन्, जनताहरूले भूमि सम्बन्धि अनेकन समस्याहरू भोग्न बाध्य छन् । समान्ती व्यवस्थाको अवशेषको रुपमा बिर्ता, गुठी, ऐलानी, गाउँब्लक, मोही, अव्यस्थित बसोबासीजस्ता अनेक समस्याले जनताहरू पिल्सीएका छन् । प्रकृतिप्रद निःशुल्क उपहार भूमि÷जमिनमा केही सिमित व्यक्ति र प्रथाजन्य तिथीको कारण आफ्नो जीविका नै भूमि जोडिएका लाखौं परिवार पीडित छन्, यस्तो परिवारले भोग्दै आएको पीडा अव तपाईंको कार्यकालमा केही अवशेष पनि नरहने गरी समाधान हुने छ भन्ने अपेक्षा राखिएको छ ।

तपाईं बेलाबेला भन्ने गर्नुहुन्छ, हामी सर्वाहार वर्गको मुक्तिको निम्ति लडेका हौं । तपाईंको राजनीतिक जीवनको सुरुवात नै सामान्ती व्यवस्थाको अन्त्य गर्ने कार्यबाट भएको हामीले सुनेका छौं । जीवनमा यतिलामो सङ्घर्ष गरेको र कम्युनिष्ट पार्टीको नेतृत्व अनुभवको हिसावले पनि नेपालको समृद्धि र विकासको निम्ती तपाईंको यो कार्यकालमा जनताले ठूलो अपेक्षा गरेका छौं ।

सपना धेरै बाँडिए, आश्वासन धेरै दिइए तर कम्युनिष्ट पार्टीबाट मुलुकको सर्वोच्च पदमा पुगेका नेताले पनि जनताको जीवनको समृद्धि ल्याउने काम गर्न सकेका छैन । मुलुकमा दिनहुँ महङ्गी बढ्दै गएको छ । जनताको आवश्यकताहरू बढ्दै गएका छन्, तर जनताको आयस्रोत छैन । ऋणमा दिनहुँ डुव्दै गएका छन् । जनताको छोराछोरीले राम्रोसँग शिक्षा पाएका छैनन् । विद्यालय शिक्षामा भएको अनियमित र नीजि र सार्वजनिकको अवधारणा हटाई सबै जनताले सर्वशुलभ शिक्षा पाउने नीति र कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरियोस् ।

जनताले न्यायनुभूति गर्न पाएका छैनन् । एउटा उदाहरण, पुस्तौंदेखि आफैंले जोतभोग गर्दै आएको रसुवाको किसानको जग्गा बिर्ता भयो । कसरी बिर्ता भयो पनि किसानलाई थाहा छैन । कहिले उन्मुलन भयो पनि किसानले थाहा पाएनन् । जव किसानले आफू ठगिएको थाहा पाए, किसानहरूले आन्दोलन गरे । उक्त बिर्ता भनिएको जग्गाको पुर्जा बनाएर सरकारले किसानलाई वितरण गर्यो । २०६६ सालमा तपाईंको पार्टी नेकपा एमालेका नेता माधवकुमार नेपाल प्रधानमन्त्री हुँदा मन्त्री परिषद्ले निर्णय गरी बिर्ता जग्गाको पुर्जा किसानलाई वितरण गरेको थियो, तर अहिले एकाएक त्यतीबेलाका जग्गाधनी भनिएकाहरूको आफन्तहरूले केही कानुनी व्यवसायीसँगको मिलोमताको किसानको नाममा मुद्धा हाली दुःख दिने कामहरू भइरहेका छन् । मुद्दाको नाममा किसानसँग गैरकानुनी तवरले रकमहरू असुल गर्ने खेलहरू भइरहेका छन् ।

यसरी जनतालाई दुःख दिनेहरूलाई कार्वाही गरीे न्यायदिने खालको कार्य गरिनु पर्यो । हामीले सुनेका छौं, झापा आन्दोलन हुँदा यस्ता सामन्ती र जग्गाहरूलाई कार्वाही गरिएको थियो, त्यतीबेलादेखि तपाईंहरूले समाधान गर्न खोजेको यस्तो भूमिसम्बन्धि समस्याहरू अझै पनि रसुवा, नुवाकोटलगाय नेपालका कतिपय जिल्लामा जडकै रुपमा रहेको छ ।

संविधानमा लेखिएको छ, सबै नेपाली समृद्ध हुनेछन्, समतामुलक र समाजवाद् उन्मुख समाज निर्माण हुनेछ, यो परिकल्पना तपाईंको पनि पक्कै होला । त्यही संविधान कार्यान्वयन गर्ने चरणमा तपाईं आगामी ५ वर्षे कार्यकालको लागि नेपाली इतिहासमै एक शक्तिशाली प्रधानमन्त्रीको हैसियतमा हुनुहुन्छ । यस्तो अवस्थामा पनि नेपाली जनताले वर्षाैदेखि भोग्दै आएको समस्याहरू, गरिबी, अन्याय, अत्याचार, भ्रष्टाचार, वेतिथिको अन्त्य होस्, एक पल्ट बाच्न पाउने नेपालीले कम्तिमा जीवनमा सुख, शान्ति, अमनचयनसँग बाँच्न पाउन, यो विषयमा तपाईंको उचित ध्यान जाओस् ।

जन–जीविकाका सवाल
मङ्गलबार, २७ चैत २०७४
https://nagariknews.nagariknetwork.com/news/43441/